IJsduiken

Het woord zegt het al: de specialisatie IJsduiken kun je alleen doen in de winter, als het goed gevroren heeft en er een dikke laag ijs op het water ligt. Met ijsduiken ga je dan onder het ijs onder water kijken.

Door de speciale lichtval door het ijs is het een bijzondere ervaring. Soms kunnen de mensen die op het ijs lopen je onder hen door zien zwemmen, of kun je de voeten van de ijslopers zien!

Door het ijs komt het water eronder tot rust, daarom is er bij ijsduiken vaak ook helder water met goed zicht.
Wil je zien hoe het onderwater eruit ziet bij een ijsduik? Onderaan de pagina staat een ijsduikfilmpje!

Wak of bijt?

Je gaat te water door een gat in het ijs. Een wak is een open plek in het ijs dat door de natuur zelf is gevormd. Dus vaak bij plaatsen waar nog wat stroming is, of waar het minder snel afkoelt, bijvoorbeeld onder een brug. De randen van een wak zijn daarom dun - je kunt niet dicht bij de rand gaan staan, want dan brokkelt de rand af (en val je in het water). Ook eruit klimmen lukt vaak niet - je moet dan de randen stuk slaan totdat je steviger, dus dikker, ijs hebt.

Een bijt wordt gemaakt. Voor ijsduiken vaak met een kettingzaag, meestal zaagt men een driehoek uit. Die leg je dan naast het gat of schuif je onder het ijs en als je klaar bent met ijsduiken laat je de driehoek weer terug in het gat zakken. Deze vriest dan heel snel weer vast. Vaak gebruik je ook een ladder om het water in en uit te gaan.

IJsduiken en materiaal

Bij ijsduiken kun je natuurlijk niet zomaar opstijgen. Daarom lijkt ijsduiken ook wel een beetje op grotduiken. Je moet dan ook zorgvuldig je materiaal kiezen en zorgen dat je alles bij je hebt!

De automaat moet tegen heeeel erg koud water kunnen. Sommige automaten kunnen vastvriezen, zeker als er veel lucht doorheen gaat. Dan krijg je geen lucht meer, dus deze zijn natuurlijk niet geschikt voor ijsduiken.
Omdat er altijd iets mis kan gaan met je automaat, gebruik je een fles met een dubbele kraan en dus ook twee aansluitingen. Je sluit dus ook twee automaten aan - als er met de ene iets mis gaat heb je de ander nog!

Voor ijsduiken is een gewoon nat pak niet meer geschikt, dan koel je veel te snel af. Daarom wordt eigenlijk altijd een droogpak gebruikt, met een extra laag onderkleding. Er zijn zelfs heatpacks die warmte af kunnen geven die je in een droogpak kunt gebruiken. Bij het omkleden let je natuurlijk op dat je een goed plekje hebt: uit de wind, liefst in een tent met een kachel, en met een dik kleed onder je voeten. En als je uit het water komt is iets lekker warms te drinken natuurlijk helemaal fijn!

Bij ijsduiken gebruik je ook een seinlijn. Daarmee is de duikleider, die boven bij het wak staat, verbonden met één duiker van het buddypaar onder water. Met rukken aan de lijn kun je elkaar tekens geven (zie ook verderop). De lijn is ook de manier om terug te komen naar het beginpunt, de bijt. En als er iets mis gaat kan de standby duiker, die ook op de kant staat, helemaal klaar om onder te gaan, via de lijn snel bij je komen voor hulp.

IJsduiken en het team

IJsduiken doe je dus niet alleen als buddypaar, er zijn heel veel mensen die samen moeten werken. Je hebt dus ook een seinmeester nodig, die boven water de seinlijn vast houdt en met de ijsduikers via de seinlijn communiceert. Dan is er de standby-duiker die klaar staat met volledige uitrusting aan om onder het ijs te gaan als er iets mis gaat. De standby duiker heeft natuurlijk ook een eigen seinlijn!

Dan zijn er nog een aantal helpers, zij maken de bijt, zorgen dat de trap erin komt, helpen met in het water gaan ern weer eruit komen. Want door de dikke kleding en het duikpak, de fles met extra automaat en alles ben je niet handig in je bewegingen. En vaak ook nog stijf door de kou!

Lijnsignalen

Met de seinlijn kun je elkaar tekens geven. Dan moet de lijn natuurlijk wel strak gehouden worden, want met een slappe lijn komen de signalen niet meer door. De seinmeester op de kant maar ook de duiker onder water moeten hier dus goed op letten! En een slappe lijn weer strak trekken kan onder water ook gevoeld worden als een rukje, dus als een signaal. Dit is natuurlijk verwarrend....

Het eerste rukje is altijd een 'attentie' teken. Dit wordt gegeven voor de serie rukjes die je als het 'echte signaal' wilt gaan geven. Een soort oke rukje dus. De duiker antwoord met een rukje terug. De duiker draait zich om naar de seinmeester/lijn. Dan wordt het signaal gegeven waarmee de seinmeester duidelijk maakt welke kant de duikers op moeten gaan. De seinmeester 'denkt' hierbij in de richting van de duikers onder water, dus niet vanuit zijn eigen positie. Ook dit wordt eerst herhaald, en daarna wordt er gezwommen.

Met de tekeningetjes kun je zien wat wordt bedoeld. Oefenen maar!

En natuurlijk is er ook een noodsignaal: vijf of meer rukken snel achter elkaar!
DIRECT omkeren, en zo snel mogelijk naar de kant komen! Dit hoeft niet herhaald te worden. Als de duikers dit signaal geven, moet de standby duiker het water in de de duikers opzoeken door de seinlijn te gaan volgen.

IJsduikfilm

Wil je een idee krijgen hoe het eruit ziet bij een ijsduik? Bekijk het filmpje!
Deze ijsduik wordt gemaakt in Canada, je ziet dan ook dat het ijs behoorlijk dik is. Kijk ook maar eens naar de luchtbellen van de automaten onder het ijs. Soms wordt het dan net een spiegel. Deze effecten maken ijsduiken tot iets bijzonders! Veel kijkplezier!

Wil je nog verder en meer specialisaties leren kennen? De volgende is grotduiken!