Schildpad in plastic soep
Duikkids

 

 

Walvisvangst

 

Zeehond

 

Deep Water Horizon

 

Olie op zee

 

Slachtoffer olie

 

Gezonken tanker

 

Windmolens

 

Plastic soep

 

Zeeleeuw plastic

 

Schildpad plastic

 

Reddeloze haai

 

Haaienvinnensoep

 

Haaienvinnen

 

Gedroogde zeepaardjes

 

Foute souvenirs

 

Fout souvenir

 

Schelp en koraal

Bedreigingen van mooie duikgebieden

Het leven onder water is schitterend. Prachtige kleuren, bijzondere dieren, het is altijd heerlijk om te kunnen duiken om ervan te genieten.

Jammer genoeg gaat het niet overal goed met het leven in zee. Vooral de invloed van mensen maakt heel veel stuk, en bedreigt het leven onder water. Je kunt bijna zeggen dat, als je nog echt wilt genieten van het duiken, je snel moet zijn. Elke tien jaar wordt het minder mooi.

De belangrijkste invloeden

Mensen maken veel stuk. Vaak onbewust, maar vanuit bepaalde drijfveren waarbij mensen zich niet realiseren wat de gevolgen zijn. En eigenlijk gaat het meestal om een paar dingen:

Hieronder worden voorbeelden gegeven van dingen die van invloed zijn op het zeeleven. Als je er meer over wilt weten zijn er nog veel meer voorbeelden die je kunt vinden als je hierop gaat zoeken op internet. Er zijn dan vaak ook afbeeldingen bij te vinden. We willen niemand afschrikken, dus plaatsen we niet de ergste foto's. Ook deze verschrikkelijke foto's en films kun je genoeg vinden op het internet. De links die in de tekst staan komen uit op andere pagina's (vaak Wikipedia) of bij krantenartikelen, daar kun je meer lezen als je er meer over wilt weten.

Geld verdienen - visserij

Vis is lekker en gezond! En omdat dat zo is wordt er natuurlijk vis gevangen. Natuurlijk hoeft dat niet erg te zijn, dat gebeurt al eeuwen. Maar door de steeds toenemende vraag wordt er steeds meer gevist. De visserijvloot is van simpele vissersbootjes als kotters gegroeid naar varende fabrieken, waar de vis aan boord tot diepvriesmoten wordt verwerkt. Als je wilt zien en wilt schrikken wat de moderne visserij doet met de natuur kun je op Netflix de documentaire Seaspiracy gaan kijken.

Officieel mag er niet teveel vis worden gevangen. Er zijn quota, hoeveelheden, vis vastgesteld die elk land mag vangen. Dit om overbevissing te voorkomen. Maar de controle hierop is niet sterk, en deze hoeveelheden worden dan ook vaak overschreden. Omdat er ook onvoldoende volwassen vis gevangen kan worden, wordt eigenlijk ook 'onrijpe vis' gevangen. Vissen die zich nog hebben kunnen voortplanten. Je kunt het ook zien aan de grootte van de vis - vroeger hadden vissen die verkocht werden een behoorlijke maat, tegenwoordig zijn ze steeds kleiner (slibtongetjes).

Bijvangst haaiVissers kunnen met de grote schepen ook verder weg en langer op zee blijven. Vissers uit Europa gaan dan ook vissen voor Afrikaanse kusten, ook al omdat de Noordzee te weinig meer opbrengt. En zo verplaatst het probleem zich en wordt het steeds groter.

Een ander probleem is bijvangst. Dit is alles wat wordt gevangen wat niet de bedoeling was. Hier zitten vaak ook beschermde soorten bij, of soorten waar het quatum al is overschreden. Deze vis, of zoogdieren, worden vervolgens dood weer overboord gegooid.

Een vissoort die met name bedreigd wordt door overbevissing is de tonijn. Grote vissen, met een heerlijke smaak. Ze worden veel gebruikt in de sushi, en in salades. En omdat sushi eten heel populair is, is er steeds meer nodig. Een grote blauwvintonijn brengt vele duizenden euro's op, bij een veiling in Japan zelfs honderdduizenden. Juist omdat ze Tonijnsteeds zeldzamer worden, wordt er meer geld voor geboden. Daarnaast is bijvangst van tonijn vaak dolfijn. Het gebeurt nogal eens dat een dolfijn mee verwerkt is tussen de tonijn door.

Je zou denken dat viskwekerijen de oplossing kunnen zijn. Maar vis uit deze kwekerijen wordt vaak gevoerd met vismeel. En dit komt weer van het vermalen van overtollig gevangen vis, dus de bijvangst... Er komt dus heel veel bij kijken om dit echt met respect voor vis en milieu te doen.

Andere diersoorten die worden gevangen zijn geen vissen maar zoogdieren, bijvoorbeeld walvissen.De walvisvangst gaat gewoon door bij bepaalde landen, ondanks dat walvissen een beschermde dieren zijn. PaginatopVooral Japan gaat door met walvisvangst. Eerst met de smoes 'wetenschappelijk onderzoek' genoemd, dit is de enige uitzondering waarmee op walvissen mag worden gejaagd, maar Japan heeft de verdragen opgezegd en gaat nu gewoon op walvissen jagen. De meeste walvissen worden in Japan, maar ook bijvoorbeeld in IJsland, gewoon opgegeten. En zelfs bij Denemarken hoort een eilandengroep die, ook uit traditie, jaarlijks vele grienden (een dolfijnsoort) vangt. Deze massale slacht is een jaarlijks terugkerend volksfeest.

Geld verdienen - energie van olie en wind

Brandstof is belangrijk voor de mens. We hebben olie en gas nodig om onze huizen te verwarmen, industrie te laten draaien, elektriciteit te maken. Er wordt dus veel geld verdient met olie en gas.

Olie en gas zit diep onder de bodem, we noemen ze ook fossiele brandstoffen. Onder het land, maar ook onder de zeebodem. Dus om erbij te komen moet in de grond worden geboord. Op zee vanaf olieplatforms, grote bouwwerken die met lange poten op de zeebodem staan.

Pelikaan in olieOlie moet vaak worden vervoerd. Dit gebeurt met grote zeeschepen, olietankers.

Olie is jammer genoeg ook sterk vervuilend als het in het water komt. Olie drijft op het water en vormt dan een dikke, vette, plakkerige laag. Dit blijft plakken op alle zeevogels, en vormt een bedreiging voor de ademhaling van de zeezoogdieren. Als het op stranden terecht komt tast het ook daar het milieu aan. Hele lange stroken van de kust zijn weleens bedekt geraakt met dikke, zwarte drab. Waar vele vrijwilligers weke mee bezig zijn om dit weer te verwijderen.

En daar zit dan ook de verbinding met 'desinteresse'. Mensen zijn vaak, omdat ze snel en veel geld willen verdienen, onzorgvuldig. Dan ontstaan olie- of milieurampen. Voorbeeld zijn de ramp met de Deepwater Horizon in de Golf van Mexico. Een niet werkende afsluitlklep zorgde dat miljoenen liters olie de zee in spoten op grote diepte. Of de ramp met de olietanker Exxon Valdez voor de kust bij Alaska, die daar op de rotsen is gelopen.

Juist om niet afhankelijk te zijn van oliewinning wordt nu ook steeds meer energie opgewekt met windmolens. Echolocatiesysteem dolfijnMaar om windenergie te kunnen winnen, moeten er molens worden neergezet. En omdat niemand die hoge (tot 250 meter!) lelijke dingen in de woonomgeving wil, worden die op zee neergezet. Door de enorme wieken worden vele zeevogels vermalen. En bij het plaatsen, het heien, en later het voortgeleiden van het geluid van de draaiende molens onder water, wordt mogelijk ook het echolocatie systeem van dolfijnen en grienden verstoord. Hier is nooit onderzoek naar gedaan, maar het is mogelijk een verklaring voor het steeds vaker stranden van walvisachtigen op de kust.

Geld verdienen - toerisme

Toerisme is voor veel landen een belangrijke bron van inkomsten. Veel streken hebben geen industrie of landbouw, maar wel een mooie omgeving, bijvoorbeeld stranden en een warm klimaat. Heerlijk voor ons om naar toe te gaan!

Bedreigingen rifMaar toeristen moeten wel ergens slapen. En douchen, en naar het toilet. Veel kusten zijn dan ook volgebouwd, kijk in Europa naar de Spaanse kusten en eilanden, waar veel van de schoonheid is verwoest door tomeloze hoogbouw. Het plaatje laat de invloed van divese effecten op het rif zien - gelukkig is Bonaire zich van deze effecten bewust! Nu natuurlijk nog wel gaan verbeteren.

 

Een groot probleem voor zee is afvalwater, wat dus als rioolwater uit de kustplaatsen kan komen. Om kosten te besparen, of omdat de techniek niet voorhanden is, is in het verleden er vaak voor gekozen om het riool ver uit de kust in zee uit te laten komen. Maar het rioolwater bevat veel voedingsstoffen en chemische middelen die het water vervuilen. Fosfaten kunnen enorme algengroei veroorzaken. Algen horen in het water en zorgen voor zuurstof, maar teveel is niet goed. Het koraalrif kan door te sterke algengroei worden overgroeid. En dan zijn ernstige beschadigingen het gevolg, want zoals je weet hersteld een koraalrif heel langzaam.Mangrove

Om alle toeristen te kunnen laten slapen worden vaak ook nieuwe 'toeristencentra' gebouwd. Bij veel tropische eilanden wordt dan de mangrove opgeofferd. Op de tekening rechts zie je een voorbeeld van mangrove. Mangrovebossen vindt je vooral langs de kusten, het zijn gebieden waarbij de wortels van het mangrove bos beschutting bieden aan de vissen. Veel rifvissen gebruiken mangrovebos voor de voortplanting.
Het geld dat verdiend kan worden als hier wordt gebouwd is dan belangrijker als het voortbestaan van de mangroven, de kraamkamers voor rifvissen. Op termijn wordt zo het leven op het rif natuurlijk ook aangetast!

Voor toeristen worden ook dieren gevangen. Denk aan dolfijnen en orca's, die shows opvoeren in dolfinaria. Het moet voor deze diereThe Coven verschrikkelijk zijn, vooral als ze in een kleine betonnen bak moeten zwemmen. Ook de manier waarop dieren worden uitgezocht is vaak vreselijk, kijk maar eens (als je ertegen kunt) naar een film als 'the cove' , vertaald 'De Inham'. Met als ondertitel 'ondiep water, diep geheim'. (De link geeft een beschrijving, niet de film zelf) waarin undercover is gefilmd hoe het toegaat bij de massale slacht van dolfijnen in een baai bij Japan, maar een paar 'gelukkige' dolfijnen overleven en worden verkocht aan dolfinaria.Schelpen en koraal

Toeristen kopen ook graag souvenirs en geven hier graag veel geld aan uit. Er zijn dan ook 'foute souvenirs', die vaak worden gemaakt van beschermde diersoorten, zoals van de schilden van schildpadden, zeldzame schelpen of koraal. De douane onderschept veel, maar daar zijn de opgeofferde dieren niet meer mee geholpen. Als niemand deze souvenirs koopt, houdt de vangst vanzelf op.

Ook het reizen, het vliegverkeer zorgt voor veel uitstoot van koolzuurgas, dit kan ook zorgen voor milieu problemen.Paginatop

Als je op duikvakantie gaat is het misschien ook goed om te kijken of je op plaatsen gaat verblijven waar hetmilieu wordt ontzien!

Bijgeloof - haaienvinnen en zeepaardjes

VoedselketenVeel mensen, met name uit Aziatische landen, geloven dat het eten van haaienvinnen macht en kracht geeft. Dus is haaienvinnensoep een geliefd gerecht, vooral in China. En omdat het kostbaar is, kun je laten zien hoe rijk je bent als je haaienvinnensoep kunt eten. China kent een opkomende economie, steeds meer mensen worden rijk genoeg om dit te kunnen doen. Het gevolg laat zich raden. Er is forse handel in haaienvinnen. Vaak worden de haaien gevangen, de vinnen afgesneden, en de arme vis zonder vinnen weer overboord gegooid.

Omdat haaien hoog in de voedselketen staan en eigenlijk opruimers zijn, ontstaat op andere plaatsen een in de voedselketen een groot aantal van een soort. Deze overgroei is slecht voor het onderwaterleven.

Een ander gevaar is dat er soms wordt geloofd dat sommige dieren magische krachten hebben. Zo zouden zeepaardjes goed zijn voor het seksleven of een geneeskrachtige werking hebben. Door de sterke jacht die hierdoor ontstaat worden deze ook bedreigd. Je kunt ze gedroogd kopen, in grote aantallen in plasticzakjes.

Angst en haaien

Soms komen haaien dicht onder de kust. Haaien jagen namelijk ook op zeeleeuwen en robben, die daar zwemmen. Een enkele keer komt het voor dat haaien zich vergissen en de spartelende benen van een surfer aanzien voor een zeeleeuw, en toehappen omdat ze denken dat het een lekker maaltje is.

Natuurlijk verschrikkelijk voor de surfer, die dit vaak met de dood moet bekopen. Vooral bij Australie, met name de westkust, komt dit nogal een voor. Australie neemt dan geen halve maatregelen. Er wordt een enorme jacht op haaien geopend, om zoveel mogelijk (grotere) haaien te gaan doden om zo stranden en surfers te beschermen.

Het bizarre is dat bijvoorbeeld autoverkeer veel meer levens kost door ongelukken. Echter niemand komt op het idee om autoverkeer te verbieden en auto's massaal te slopen. Maar haaien moeten hun vergissing dus met de dood bekopen.

De zeebiologen en andere deskundigen zijn het erover eens dat deze maatregel weinig effect heeft voor de veiligheid van surfers en zwemmers, maar jammer genoeg wel voor het leven op het rif. Dit omdat de voedselketen wordt verstoord. Dus is het onzin om hiermee door te gaan.

Tradities - zinloos dierenleed.

Sommige volken zijn van nature jagers op zee. De Inuit, de eskimo's, hebben altijd overleefd door de jacht op zeedieren en dus ook op kleinere walvissen en robben.

Tegenwoordig is dit voor geen enkel volk meer nodig. Door de goede scheepvaart en luchtverbindingen kan alle voedsel en ander materiaal overal worden afgeleverd. Toch gaan, omdat mensen dat altijd zo gewend zijn, sommige volken nog door met jacht. Niet omdat het nodig is, maar omdat het 'traditie' is om dit te doen.

Een bekend en triest voorbeeld is de eilandengroep Faeroer, die horen bij Denemarken, dus een land met gelijke cultuur en Westerse beschaving als Nederland, zou je verwachten. Als volksfeest worden echter massaal grienden, een dolfijnensoort, bijeen gedreven en genadeloos gedood.

Desinteresse en geen geld willen uitgeven

Veel mensen die niet zoveel weten staan over de natuur niet stil bij de gevolgen van hun handelen. Of willen geld besparen in plaats van problemen op een (zee)milieuvriendelijke manier oplossen.

Plastic is in onze maatschappij heel nuttig en wordt voor veel dingen gebruikt. Maar vooral voor verpakkingen, en die gooi je weg. Veel plastic komt dan ook in zee terecht. En niet een beetje, maar een heleboel.

Kaart plastic soepIn de Stille Oceaan is een groot gebied waar al dit plastic zich verzameld omdat het door zeestromen hier bijeen wordt gedreven. Het wordt 'plastic soep' genoemd. Het is een gebied met naar schatting een opperlvak van 34 keer (!) het oppervlak van Nederland.

Veel zeedieren raken verstrikt in het plastic materiaal. Kijk maar naar het plaatje van de zielige schildpad bovenaan. De zoogdieren of reptielen die dit overkomt verdrinken. Ze kunnen ook verhongeren omdat ze geen voedsel mee kunnen bemachtigen. Of jonge dieren kunnen niet goed uitgroeien doordat ze in het plastic gevangen raken. Een langzame, verschrikkelijke dood.

Ook achtergebleven visnetten (vaak ook van plastic) kunnen jarenlang in zee aanwezig zijn en leiden zo tot onnodig lijden en sterven van veel dieren.

Gewoon afval, of restanten chemicalien (stookolie) worden vaak ook vanaf schepen in zee gedumpt. Natuurlijk mag dit niet, maar bij afleveren in een haven moet betaald worden voor het verwerken van dit afval. Dus dit is goedkoper en meestal wordt de dader toch niet gevonden.

Maar ook bij een bijzonder rif als het Groot Barriere Rif zie je soms bijzondere afwegingen. Gaswinning levert ook hier risico's op. En om te kunnen voorzien in de energiebehoefte wordt een kolenhaven gebouwd, waarvoor massaal afgegraven moet worden en het slib op en bij het rif wordt gedumpt in plaats van netjes op het land afgevoerd en verwerkt.

Dus tot slot deze oproep, om de zeeen in al hun pracht te kunnen behouden:

Laten we allemaal ons steentje bij dragen
en zorgen dat door menselijk toedoen de natuur
niet (verder) onherstelbaar beschadigd!

Paginatop